İklim Dostu Bir Yaşam Sürmek Mümkün

Dünyanın ve gelecek nesillerin yüz yüze kaldığı en büyük risk iklim değişikliği.

Birleşmiş Milletler’in iklim değişikliğine yönelik bilgi kaynağı olan organı Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (UN-IPCC), Ağustos 2021’de 234 bilim insanı tarafından 14.000 araştırma kullanılarak altıncı değerlendirme raporunu yayınladı. Rapora göre dünyamız son 125.000 yıl içerisinde hiç bu kadar sıcak olmamıştı. Ülkemizin de içinde bulunduğu Akdeniz havzası iklim değişikliğinden en çok etkilenecek bölge. Uzmanlara göre aşırı sıcaklar, su kıtlığı, kuraklık, yangına müsait hava koşulları ve seller önümüzdeki yıllarda katlanarak artacak.

Bilimsel veriler açık fakat bunlar bize umudumuzu kaybettirmemeli. Harekete geçmek için çok geç değil, hala bu kötü senaryoyu önlemek için yapılabilecekler var. Başta fosil yakıt kullanımı sona ermeli; rüzgar, güneş ve yenilenebilir enerjiye yönelik yatırımlar artmalı. Metan emisyonları azaltılmalı, doğal karbon yutakları olan ormanlar ve okyanuslar korunmalı ve restore edilmeli. Bunların yanı sıra bireysel olarak karbon ayak izimizi azaltmak bu büyük sorundaki payımızı azaltacaktır.

Karbon ayak izi iki ana parçadan oluşur: doğrudan/birincil ayak izi ve dolaylı/ikincil ayak izi. Birincil ayak izi evsel enerji tüketimi ve ulaşım (mesela araba ve uçak) dahil olmak üzere fosil yakıtlarının yanmasından ortaya çıkan doğrudan karbondioksit emisyonlarının ölçüsüdür. İkincil ayak izi kullandığımız ürünlerin tüm yaşam döngüsünden bu ürünlerin imalatı ve en sonunda bozulmalarıyla ilgili olan dolaylı karbondioksit emisyonlarının ölçüsüdür.

Bir çember düşünün. Orta noktasında iklim var ve bu çember 360 derecesiyle hayatımızın her alanını barındırıyor. Yaptığımız ya da yapmadığımız küçük şeylerle doğaya büyük katkı sağlayabiliriz.

İklim dostu bir yaşam sürmek için hepimizin hayatımıza kolayca entegre edebileceğimiz çözümleri aşağıda derledik.

• Yakın mesafelere yürüyerek, uzak mesafelere toplu taşıma veya bisiklet ile gidin.
• Arabanız varsa, paylaşımlı kullanıma açabilir ve daha yavaş kullanarak emisyonu düşürebilirsiniz. Arabada elektrikli modelleri tercih etmeniz de çok faydalı olur.   
• Suyu ve elektriği bilinçli kullanın.
• Bulaşıkları elde yıkamak yerine bulaşık makinesine sudan geçirmeden koyun. Duş alırken, diş fırçalarken, tıraş olurken kullanmadığınız zamanlarda musluğu kapatın. Duş başlığını daha az su püskürten modellerle, sifonu su tasarruflu veya lavabo suyunu sifonda kullanan çevre dostu modellerle değiştirin.  
• Enerji verimliliği yüksek, çevreci ürünleri (ampul, beyaz eşya vb.) tercih edin. Elektrikli aletleri bekleme modunda bırakmayın. Şarj edilebilir piller kullanın. Işıkları gereksiz yere yakmamalı ve kullanmadığınızda kapatmaya özen gösterin.
• Evinizin yalıtımına önem vermeli, çift camlı çerçeveler kullanmalısınız. Mevsimine göre evi çok ısıtmayın veya soğutmayın. 1 derecelik bir fark bile enerji tüketiminizi %5-10 arasında azaltacaktır. Geceleri perdelerinizi kapatarak ısı kaybını %10’a kadar önleyebilirsiniz.
• Bilinçli bir tüketici olun.
• Satın aldığınız her ürünün üretiminde ve size sunumuna kadar geçen süreçte harcanan enerjiyi göz önünde bulundurun. Dünyanın öbür ucundan gelen ürünler yerine yerel ürünler tercih edin. Sürdürülebilir üretim yapan, doğa dostu markaları tercih edin. Kimyasallardan arındırılmış ekolojik ürünler tercih edin.
• Kırmızı et tüketiminizi azaltın. Mevsimi dışında tüketilen ürünler için fazladan enerji harcandığını bilin. Gıdaları aldığınız sırayla tüketin, bozulmasına izin vermeyin ve gıda israfından kaçının.
• Tüketim ekonomisinin hırsına kapılmadan, bir anlık hevesle değil gerçekten ihtiyacınız olan şeyleri alın. Çabuk yıpranmayacak, kaliteli ve uzun ömürlü ürünler tercih edin. Bir defa kullanacağınız şeyleri satın almak yerine kiralayın veya ödünç alın. Kullanmadığınız eşyaları ya başka bir forma dönüştürün ya da kullanabilecek kişilere verin.
• Tek kullanımlık ürünleri hayatınızdan çıkarın. Yanınızda mutlaka su matarası taşıyın. Evinize şişelenmiş su söylemek yerine arıtma sistemi taktırın. Poşet yerine bez çanta kullanın. Pikniğe gittiğinizde, tek kullanımlık, plastik veya kağıt, çatal, bıçak, tabak ve bardak yerine yıkanabilir, dayanıklı (mesela mika) ürünler tercih edin.
• Doğada daha çok zaman geçirin ancak çevre temizliğine dikkat edin. Ormanları ve su kaynaklarını korumak, bol bol ağaç dikmek, balkonlarda bahçelerde çiçekler yetiştirmek de çok önemli.
• Fazla ambalaja sahip ürün ve hizmetlerden uzak durun. Çöplerinizi azaltabildiğiniz kadar azaltın ve pil, kağıt, cam, plastik, metal ve organik olarak ayırıp belediyelerin özel geri dönüşüm kutularına atın.
• Organik çöplerinizle kompost yapmayı deneyin. Bir bahçeniz veya balkonda yetiştirdiğiniz bitkiler varsa kompost kullanarak toprağın verimliliğini arttırabilirsiniz. Mutfakta kullandığınız sebze-meyve yıkama suları veya depolayacağınız yağmur suları ile bitkileri sulayabilirsiniz.

Ayrıca, iklim krizi üzerine çalışan dernek ve vakıflara destek vererek, toplumu bilinçlendirmede aktif görev alabilirsiniz. Unutmayın, iklim krizi ile mücadelede her birimiz çözümün bir parçasıyız.